Марш-кідок
      Курсант вышэйшага агульнавайсковага вучылішча
Мікалай Саковіч прыехаў на пабыўку і адразу заспяшаўся ў
школу, каб наведаць сваіх настаўнікаў, расказаць
старшакласнікам пра сваё вучылішча. Можа, хто з хлопцаў
захоча стаць афіцэрам.
      Сваю размову з шасцікласнікамі Мікалай пачаў так:
      – Я заўсёды быў упэўнены, што даб’юся свайго, калі будзе
трэба. Але толькі ў арміі зразумеў, што шляхі не адкрываюцца
перад тымі, хто не змагаецца з цяжкасцямі.
      Вы, безумоўна, ведаеце, што такое марш-кідок. Аднойчы
пайшлі мы маршам. Ідзём па глыбокім снезе гадзіну, другую.
Камандзір нашага ўзвода быў нястомны, ішоў, як і мы, у поўнай
экіпіроўцы: процівагаз, зброя, рэчмяшок вагой кілаграмаў
дзесяць.
      На прывале камандзір аб’явіў, што той, хто жадае, можа
вярнуцца. Салдаты, якія не разлічвалі на свае сілы, выйшлі са
строю. У гэтай невялікай шарэнзе аказаўся і я. Камандзір
пастроіў нас і адправіўся назад. Па твары яго цяжка было
вызначыць, асуджае ён нас ці шкадуе.
      Становішча наша было больш выгадным: мы вярталіся, а
нашым таварышам невядома колькі яшчэ давядзецца ісці
наперад. Мы адчулі палёгку, бо вяртацца можна было ў
павольным тэмпе. Навокал, здавалася, усё зіхацела,
усміхалася. Але, шчыра кажучы, на душы ўсё ж было не зусім
радасна. Мой сябар Валодзя Пазнякоў, які разам са мною і
школу скончыў, і ў вучылішча паступіў, стаміўшыся, не
павярнуў назад, хоць фізічна быў слабейшым.
      Паступова стомленасць брала сваё, і пад вечар мы дайшлі,
дакладней, дацягнуліся ў лагер. Якім жа было наша здзіўленне,
калі мы ўбачылі сваіх таварышаў! Аказваецца, камандзір узвода
павёў нас па крузе і, калі засталося ўсяго некалькі кіламетраў
да вучылішча, прапанаваў вярнуцца назад. Гэтым маршам
лейтэнант правяраў нашу сілу духу, настойлівасць.
      Мікалай замаўчаў, абвёў позіркам клас. Шасцікласнікі
ўважліва глядзелі на яго.
      – Вось расказаў вам, і лягчэй на душы стала. Кажуць, каб
прызнаць свае памылкі, трэба таксама мець мужнасць. (283
словы).