Сэлфі: мода або хвароба?

Сэлфі: мода або хвароба?
     У наш час складана сустрэць маладых людзей, якія б не
«завісалі» ў інтэрнэце гадзінамі, разглядаючы фатаграфіі. Без
сумнення, жаданне атрымліваць зваротную рэакцыю ў
сацыяльных сетках, быць папулярным – глабальная з’ява
апошніх гадоў. Псіхіятры многіх краін бачаць у гэтым
небяспеку. Чалавек выкладвае фатаграфію ў адкрыты доступ,
атрымлівае пэўную колькасць лайкаў. І мозг выпрацоўвае
гармон радасці, але на невялікі перыяд. Каб падоўжыць
задавальненне, патрабуецца яшчэ больш лайкаў. А сапраўдныя
радасці адыходзяць на другі план: трэніроўкі ў спартзале ўжо
здаюцца не такімі эфектыўнымі, ежа не такой смачнай,
адносіны не такімі рамантычнымі.
     Псіхолагамі ўстаноўлена, што звычайна на залежнасць ад
фатаграфавання пакутуюць людзі, якім не хапае пазітыву і
стасункаў у асабістым жыцці. Кожны лайк, пастаўлены пад
фатаграфіяй, успрымаецца яе аўтарам як адабрэнне. Страх
быць адзінокім, непапулярным, непрызнаным спараджае
імкненне рэкламаваць сябе. Такія людзі марнуюць шмат часу
на выбар месца, адзення, на макіяж і прычоску для фота,
цяжка перажываюць крытыку, але адчуваюць эмацыянальны
ўздым ад пахвалы і кампліментаў.
     На што гатовыя пайсці карыстальнікі сеціва дзеля
запаветных лайкаў? Па-першае, многія з іх рэтушуюць свае
здымкі да непазнавальнасці. Па-другое, шмат часу і грошай
яны выдаткоўваюць на апрацоўку кадраў. Каб больш
выйгрышна выглядаць у камеры мабільнага тэлефона,
некаторыя дзяўчаты і хлопцы сядзяць на жорсткіх дыетах.
Часам для таго, каб дамагчыся ідэальнага ракурсу,
карыстальнікі сацыяльных сетак літаральна прымушаюць
сваіх блізкіх фатаграфаваць іх на кожным кроку. Некаторыя
аматары сэлфі бяруць напракат велізарныя букеты, фірменныя
пакеты. Кур’ер дастаўляе кветкі і іншы неабходны «інвентар»,
чакае, пакуль кліент гэта сфатаграфуе, а пасля забірае і
адвозіць да наступнага. Усё гэта робіцца дзеля ўяўнай
папулярнасці.
     Ва ўсім свеце з-за жадання вылучыцца штогод атрымлівае
траўмы і гіне шмат людзей. Ёсць яшчэ і тыя, хто не супраць
зрабіць фатаграфію за рулём. Каб прыцягнуць да гэтай
праблемы ўвагу, у розных краінах ствараюцца
папераджальныя відэаролікі і сацыяльная рэклама.
     З-за празмернага захаплення фатаграфаваннем можа
пацярпець і асабістае жыццё. Да такой высновы прыйшлі
амерыканскія вучоныя. Яны высветлілі, што чым больш
асабістых кадраў з’яўляецца ў сацыяльных сетках, тым
большая рызыка канфлікту ў рамантычных адносінах. (324
словы)

Тры жаданні

Тры жаданні
     Звычайным марозным днём Оля вярнулася са школы.
Пераапранулася, вымыла рукі, прайшла на кухню. Як жа яна
здзівілася, калі ў цэнтры стала ўбачыла круглы акварыум, у
якім плавала прыгожая залатая рыбка. Зусім забыўшыся на
абед, дзяўчынка стала назіраць за ёй.
     Увечары мама распавяла дачцэ, што ў іх на працы
выпадкова разбілі вялікі акварыум, і рыбак часова раздалі
супрацоўнікам. Таму гэтая рыбка некаторы час пажыве ў іх
кватэры.
     Яшчэ зусім маленькай Оля любіла казку “Пра рыбака і
рыбку”. Нават калі падрасла, ёй здавалася: варта загадаць тры
жаданні – і залатая рыбка іх абавязкова выканае. І ў дзяўчынкі
з’явілася магчымасць гэта праверыць! Спачатку Оля папрасіла
выдатных адзнак, затым – новы веласіпед з цацкамі, а потым –
каб заўсёды было лета.
    Доўга Оля глядзела праз марознае акно, чакаючы летняй
цеплыні. Але на зямлю падалі сняжынкі, пакрываючы яе белай
коўдрай. Дзяўчынка незадаволена паглядзела на рыбку і,
надзьмуўшыся, пайшла ў пакой. Ды і там не аказалася ні
новага веласіпеда, ні цацак. Тады яна прыбегла да мамы і,
тупаючы нагамі, пачала скардзіцца на залатую рыбку.
     Нічога не разумеючы, мама спрабавала даведацца, што ж
усё-такі здарылася. І толькі потым разабралася і супакоіла
дачку:
     – Веласіпед і цацкі – справа нажыўная. Добрыя адзнакі
можна зарабіць, калі сумленна вучыцца. А лета круглы год –
гэта ж так нудна. Няўжо могуць быць Каляды без снегавіка і
санак?
    Пасля размовы з мамай Оля папрасіла ў рыбкі
прабачэння. І пайшла рабіць урокі. Калі хатняе заданне было
выканана, дзяўчынка пабегла на вуліцу ляпіць снегавіка і
гуляць у снежкі.
     Мінула зіма, наступіла вясна, а потым і лета. За тое, што
Оля скончыла навучальны год на “выдатна”, бацькі купілі ёй
новы веласіпед. Катаючыся па двары, дзяўчынка з сумам
думала, што дзесьці ў далёкай і гарачай Афрыцы маленькія
дзеці так ніколі і не даведаюцца, як жа гэта цудоўна – ляпіць
снегавіка і куляцца ў снезе. (293 словы)

На новым месцы

На новым месцы
    Новае месца, новыя людзі і тая работа ў школе, якую
трэба было пачынаць і да якой так доўга гатаваўся, – усё гэта
займала думкі Лабановіча. Яму па душы быў гэты куток
Палесся, народ з яго асаблівай моваю і звычаямі. Так
непадобнымі да мовы і звычаяў тых беларусаў, з гушчы якіх
выйшаў ён сам.
    У нядзельку раненька, ледзь толькі зайграла чырвань на
ўсходзе, Лабановіч ужо выязджаў з вёскі. Невялічкая вёска ў
адну вуліцу выглядала непрыветна і непрытульна. На ўсім
ляжала пячаць нядбаласці і нейкай недаробленасці, як бы
тутэйшыя гаспадары будаваліся на скорую руку і ўсё рабілі да
часу і яшчэ не ўправіліся зрабіць той парадак, якім адзначаецца
беларуская вёска. Вуліца была роўная і шырокая. Амаль што
каля кожнай хаты ляжалі кучы бярвенняў, але нікому не
прыходзіла ў галаву палажыць кладачку супраць свае хаты,
каб прайсці праз балота, у якім тапілася гэтая вуліца. Ад балот
патыхала нейкім невыразным смуткам, ціхім жалем веяла ад
аднатонных малюнкаў палескіх куткоў, дзе ўсё ж такі жыццё
стварала своеасаблівыя формы і, нягледзячы на ўбоства, мела
сваю прывабнасць і хараство, свой твар, поўны тужлівага
задумення. Але гэтыя малюнкі тамілі вочы і засмучалі сэрца, і
чалавек мімаволі стараўся знайсці нешта такое, на чым можна
было б адпачыць і заспакоіцца.
    Праз нейкі час работа ў школе наладзілася.
    Малады настаўнік укладаў у яе сваю душу і сэрца.
Кароткія зімнія дні праходзілі незаўважна, іх не хапала на тое,
каб як след правесці работу. Як толькі добра развіднялася і
была магчымасць весці лекцыі, Лабановіч ішоў у школу,
размеркаваўшы сваю работу між чатырох груп.
    Многа патрабавалася ўмення на тое, каб кожная група
была занята і не сядзела без работы. Удзень вучні распускаліся
на паўтары гадзіны для абеду. Пасля лекцыі зноў ішлі да
самага вечара, пакуль не пацямнела. Потым настаўнік яшчэ
доўга сядзеў над сшыткамі і папраўляў іх. Маладых сіл было
многа: здавалася, ніколі не вычарпаеш іх.
    У сваёй рабоце чэрпаў малады настаўнік і поўную чару
высокага задавальнення, назіраючы, як дзеці набіраліся ведаў,
лёгка засвойвалі тое, што яшчэ ўчора здавалася ім
незразумелым і цяжкім. (331 слова)

Гісторыя пра Крата і Чалавека

Гісторыя пра Крата і Чалавека
      Жыў-быў Крот. Дом яго знаходзіўся глыбока пад зямлёй
вялікага саду. Здавалася Крату, што ўладанні яго бязмежныя.
Але аднойчы ўбачыў гэты сад Чалавек і вырашыў пабудаваць
побач свой дом.
      Пачалося будаўніцтва. Пачуў Крот незнаёмы шум і
вырашыў дазнацца, што наверсе дзеецца. Дачакаўся
змяркання і раскапаў ход наверх. Прысеў перадыхнуць на свой
земляны пагорак і прыкмеціў вялікі дом. Спадабаўся Крату
дом, і вырашыў ён штовечар правяраць, што адбываецца на
зямлі.
      А Чалавек дабудаваў дом і захацеў зрабіць вялікі кветнік.
У зямлі, якую апрацоўваў Чалавек, з’явілася яшчэ больш
насякомых, якіх так любіў Крот! Аднойчы Крот цэлую ноч
будаваў свае падземныя хады-пасткі. А да раніцы так стаміўся,
што прылёг адпачыць і зусім нечакана для сябе заснуў.
      Надышла раніца. Абудзіла Чалавека сонейка, выйшаў ён
палюбавацца сваімі кветкамі. Убачыў на лужку мноства
пагорачкаў, але нават засмуціцца не паспеў, бо заўважыў
маленькага Крата, які соладка спаў на адным з іх. Чалавек так
здзівіўся, што прысеў побач і стаў з цікавасцю разглядваць
Крата: яго маленькую галоўку з невялікім выцягнутым
носікам, кажушок, ледзь прыкметныя малюсенькія вочкі,
схаваныя ў цёмным футры, маленькія вушкі, кароткі хвосцік.
Пярэднія лапкі звярка нагадалі Чалавеку яго ўласныя далоні.
Прачнуўся Крот, а перад ім – Чалавек! Вельмі спалохаўся Крот
і на дзіва спрытна вырваўся з рук. Толькі яго і бачылі! А
Чалавек ішоў і думаў. Ён вельмі шкадаваў звярка, калі чуў, што
дзесьці злавілі Крата.
      “Хоць, – думаў Чалавек, – можна зразумець і тых людзей,
якім ён прыносіць шкоду. Але Крот не вінаваты, што ён так
жыве. Гэта яго жыццё, – разважаў Чалавек. – Жывучы пад
зямлёй, ён капае сабе хады, шукае чарвякоў і лічынак, і ў яго,
напэўна, ёсць сям’я. А я жыву на зямлі і таксама пракладваю
свае “хады”-дарогі, здабываю сабе ежу і часта проста не
заўважаю, што перашкаджаю пры гэтым іншаму, такому
самаму жыхару зямлі, як гэты маленькі безабаронны Крот”.
      Так разважаў Чалавек, і крокі яго рабіліся ўсё
хутчэйшымі. (305 слоў)

Міхасёвы пралескі

Міхасёвы пралескі
      Міхась старанна выцірае ногі, сцягвае з галавы шапку-
вушанку і ўваходзіць у прапахлы лякарствамі бальнічны
калідор. Ён хуценька скідвае кажушок, прыгладжвае рукой
валасы і ідзе ў канец бальнічнага калідора. Тут, каля
зашклёных да палавіны дзвярэй палаты, Міхась прыціскаецца
носам да шыбы, а сэрца ў яго б’ецца, нібы злоўленая ў сіло
птушка.
      – Мама… Мамачка…, – усхвалявана шэпча хлопчык. І
столькі любові, столькі пяшчоты ўкладвае ён у гэта простае,
змалку знаёмае слова, столькі цяпла і светлай дзіцячай радасці.
      Цэлы тыдзень хлопчык бегаў штодзень у бальніцу, каб
хоць праз шкло паглядзець на матулю.
      А тым часам надыходзіла вясна, набліжаўся сакавік.
Міхась успомніў, як штогод восьмага сакавіка ён з таткам
прыносіў маці кветкі. Як радавалася яна гэтым першым
вясновым краскам! Асабліва яна любіла пралескі. Таткі цяпер
няма, і кветкі павінен прынесці ён, сын.
      Павялося ўжо так, што калі Міхась меў які-небудзь
клопат, то заўсёды звяртаўся па дапамогу да дзеда Ягора, і не
было яшчэ выпадку, каб стары паляўнічы не выручыў яго.
      Так і на гэты раз. Пачуўшы пра Міхасёў клопат, дзед Ягор
надумаў пайсці з хлопчыкам па пралескі на цёплую крыніцу.
      Міхась ніколі яшчэ не бачыў, каб сярод снягоў біла з-пад
зямлі гэткая цёплая вадзіца. Над крыніцай узнімалася пара, а
па беражках зелянела травіца, жывая, вясёлая. Дзед Ягор
назразаў ладных кавалкаў дзёрну, у якіх праглядвалі раслінкі
ў срэбным пушку.
      – Прынясём іх у хату, – гаварыў дзед, – у цяпло, пачнём
паліваць вадзіцай, і яны як бачыш пойдуць расці і зацвітуць.
      Непрыкметна міналі дні. І вось надышоў дзень, якога з
такой нецярплівасцю чакаў Міхась. Мама ляжала ў ложку, калі
раптам дзверы адчыніліся і ў палату ўвайшоў Міхась, несучы
перад сабой букет сініх пралесак.
      – Міхасёк, сынок мой, адкуль у цябе гэты цуд?! –
усклікнула маці. Яна беражліва ўзяла з рук Міхася кветкі і
пяшчотна прытуліла да сваіх паружавелых ад радаснага
хвалявання шчок.
      Усміхаючыся, Міхась расказаў маці, як яны з дзедам
Ягорам хадзілі на цёплую крыніцу, а потым даглядалі гэтыя
кветкі, каб падарыць ёй на свята.
      А шчаслівая маці пераводзіла позірк ад кветак то на
Міхася, то на дзеда Ягора. (330 слоў)

Вераніка

Вераніка
     Дзясяты клас быў гераічны. Усе вучні марылі пра подзвігі
і цвёрда наважылі прысвяціць сябе вайсковай справе. Кожны
раніцай абліваўся халоднай вадой і ўсялякім спосабам развіваў
сваю мускулатуру. Найбольшых поспехаў у гэтым дамогся
Слава Загароўскі. Калі ён у локці згінаў руку, яго мускулы
станавіліся цвёрдымі, як камень. На турніку Слава падцягваўся
чатырнаццаць разоў і на адной, правай, руцэ – пяць разоў. Ён
далей за ўсіх кідаў гранату, хутчэй за ўсіх бегаў. Пад вадой
Слава мог трымацца цэлых сто сем секунд.
     Год назад у клас прыйшла новая вучаніца – Вераніка
Хмялеўская. Такой прыгожай дзяўчыны яшчэ не было ў
школе. У яе ўсё было прыгожае: смуглявы твар, пастава, сінія
вочы, доўгая каса, смех – усё тое, што дадзена чалавеку ад
нараджэння і чаго не купіш ні за якія грошы.
     Калі гэта можна назваць закаханасцю, то ўсе хлопцы не
былі раўнадушнымі да Веранікі. Але дзяўчына не выказвала ні
да кога асаблівай прыхільнасці. Яна аднолькава прыязнай была
з усімі.
     Зусім іншае хутка адчуў клас у адносінах Веранікі да
Славы Загароўскага. Слава ні ў чым не ўступаў Вераніцы. Яму
прырода таксама не пашкадавала ні прыгажосці, ні розуму, ні
сілы. Ён законна лічыўся адным з першых у класе.
     У той год дзясяты клас вытрымаў свае апошнія экзамены,
але атэстаты ім аддалі без ніякай ўрачыстасці. Пачалася вайна.
Усіх хлопцаў на трэці дзень вайны выклікалі ў ваенкамат і
загадалі быць вечарам на станцыі. У купцы дзяўчат стаяла і
Вераніка, маўклівая і, здавалася, нават спалоханая. Дзяўчаты
гаварылі, жадалі хуткай перамогі і звароту дамоў, а яна
маўчала.
     Такой Вераніку запомнілі назаўсёды. Болей яе не
прыйшлося пабачыць. Яе расстралялі фашысты яшчэ ў сорак
другім годзе за тое, што яна друкавала на машынцы лістоўкі.
Тыя шасцёра, хто прыйшоў з вайны і застаўся жывы, помняць
Вераніку. Але двое з іх, мабыць, не толькі помняць яе. У
Малінаўку сяды-тады прыязджае Слава Загароўскі і прыходзіць
на бераг невялічкай рэчкі, дзе пахавана Вераніка. Ён падоўгу
ходзіць там і пра нешта думае.
     Прыходзіць на гэты бераг, калі прыязджае ў Малінаўку, і
другі чалавек – Валерый Самасад. Тады, у дзясятым класе,
ніхто не здагадваўся, што Валерый таксама кахаў Вераніку…
(337 слоў) .

Падарунак

Падарунак
      Клара называла яго «верным рыцарам з восьмага “В”».
Слава не прапускаў ніводнай Кларынай трэніроўкі.
Перакінуўшы свае і Кларыны канькі цераз плячо, ён праводзіў
Клару дадому. Яны крочылі па ціхім парку, ехалі ў тралейбусе,
а потым ішлі да яе дома.
      Амаль кожны дзень Клара прасіла Славу што-небудзь
зрабіць: чарцёж, дамашняе сачыненне. І Слава выконваў гэтыя
просьбы: сябры ж. Нават заносіў Кларын партфель дамоў, калі
яна ехала са школы ў горад.
      А дваццаць восьмага лютага ў Клары быў дзень
нараджэння. На яго яна нікога з аднакласнікаў не запрасіла,
але Слава вырашыў, што ён пойдзе, бо віншаваць з днём
нараджэння павінны прыходзіць самі сябры. На тое яны і
сябры.
      Падарунак для Клары Слава падрыхтаваў сам. Гэта быў
невялікі букецік жывых ландышаў. Каб падарыць ландышы
сёння, Слава яшчэ ўвосень выкапаў іх у лесе разам з зямлёю,
прывёз і трымаў у падвале, выносіў на холад, потым паліваў у
цёплым пакоі. І ландышы зацвілі, запахлі прыемна і тонка,
прынёсшы ў кватэру подых вясны. Яе, вясну, і падорыць Слава
сваёй сяброўцы. Гэта не каробка цукерак, няхай і шакаладных.
      Калі ён падышоў да кватэры Клары, адтуль чулася
музыка. Госці ўсе былі чужыя: Кларын трэнер, нейкія
незнаёмыя хлопцы і дзяўчаты, відаць, таксама спартсмены.
Клара, убачыўшы яго падарунак, усміхнулася і сказала, што
сёння ў яе ўжо шмат кветак. Яна пакруціла ў руцэ букецік і
аддала трэнеру. Той панюхаў букецік, а потым, не
падымаючыся з канапы, уторкнуў яго ў вузенькую, як горла
гусака, вазу, што стаяла на падаконніку. А адзін з хлапцоў
сказаў: “Ландышы вясной пяць капеек за пучок”. У адказ усе
засмяяліся.
      Слава выйшаў у калідор. Апрануўся, азірнуўся і сустрэўся
вачыма з Кларай. Клара ўсміхнулася і памахала на развітанне
рукой.
      З двара ён зірнуў на акно і на падаконніку заўважыў тую
доўгую, як гусакова шыя, вазу. Там бялелі дробныя званочкі
яго ландышаў. Ландышы туліліся да шыбы, быццам прасіліся
на вуліцу.
      І Славу зрабілася шкада гэтых ландышаў. Хай бы яны
раслі ў лесе і цвілі ў маі. Навошта было прыносіць іх людзям,
якія не шануюць дружбу і за вясну плацяць толькі пяць
капеек. (336 слоў)

Сачыненне

Сачыненне
      Учарашні вучань, а цяпер навучэнец політэхнікума
Валодзя Вяргейчык сядзеў за партай і глядзеў на доўгія рады
лічбаў, іксоў, ігрэкаў, якія, старанна выпісваў на дошцы
выкладчык матэматыкі.
      “Як гэта людзі могуць захапляцца сухімі бяздушнымі
лічбамі? ” – здзіўляўся Вяргейчык.
      Амаль увесь урок у яго было адчуванне, што выкладчык
стараецца даказаць ім, што ўмець абыходзіцца з лічбамі –
найвялікшая асалода.
      Так Вяргейчык прасядзеў да канца ўрока, разам са
званком сарваўся з месца і выскачыў на калідор. Ён спусціўся
ўніз і выйшаў на двор.
      – Здароў! – нехта крануў Вяргейчыка за рукаў.
      Гэта быў невысокі белабрысы юнак, які вучыўся ў другой
групе. Прозвішча яго было Жменька. Вяргейчык моцна
паціснуў руку земляка і ўздыхнуў:
      – Фізіка ў вас?
      Жменька кіўнуў галавой. Прыжмурыўшы вочы, ён
паглядзеў на таполі, а потым прыслухаўся да гулу на шашы.
      – Грыбоў зараз поўны лес, – ажывіўся ён раптам. – Я іх
так спрытна бяру – каб хто толькі ведаў.
      Вяргейчык не паспеў адказаць, бо празвінеў званок, трэба
было спяшацца.
      Калі хлопец прыбег у аўдыторыю, яго чакала прыемная
навіна: замест урока матэматыкі будзе літаратура.
      – Здорава як! – ляпнуў узрадаваны Вяргейчык па плячы
свайго суседа па парце, Смолера.
      Ён недагаварыў, бо ў аўдыторыю ўвайшла выкладчыца
літаратуры Клара Іванаўна.
      – Добры дзень, сядайце, – павіталася ціхім голасам
настаўніца. Клара Іванаўна села за стол і прамовіла:
      – Дзяжурны, раздайце, калі ласка.
      Яна падсунула на край стала стос сшыткаў, разгарнула
журнал і схілілася на ім.
Дзяжурны быў якраз Смолер. Калі ён разнёс сачыненні па
партах і разгарнуў сваё, твар яго спахмурнеў. Ён штурхнуў
Вяргейчыка локцем у бок:
      – Глядзі!
      У сшытку стаяла двойка, а ўнізе было напісана:
“Спісана!”
      – Усё, праляцела стыпендыя, – падвёў ён вынік. –
Давай лепш тваё паглядзім, – прашаптаў ён ужо зусім спакойна
Вяргейчыку.
      Але Вяргейчык не спяшаўся і толькі пагладжваў пальцамі
па вокладцы сшытка, адчуваючы хваляванне.
      – Давай, не бойся, – падбадзёрыў Смолер.
      Вяргейчык хутка разгарнуў сшытак і ўбачыў пад роўнымі
радкамі свайго сачынення якраз гэтакі, як у Смолера подпіс і
адзнаку – адзінку. У ім варухнулася невыразнае адчуванне,
што не толькі стыпендыю ён можа страціць, але што так і не
зможа нікому даказаць, што пісаў ён сам. (329 слоў)

Яблыкі

Яблыкі
      Бывае сяброўства між роднаснымі душамі, сапраўдная
повязь розумаў, калі думаецца на адзін лад, калі разам хораша
нават і памаўчаць. Гэта сяброўства залатое, апетае ў паэзіі ды
прозе яшчэ са старажытных часоў.
      Бывае сяброўства, крута замешанае на спаборніцтве, калі
адзін аднаго падбухторвае, і штурхае, і піхае далей, калі кожны
– дзеля ўвагі другога – здольны на многае. Для высокай паэзіі
пасуе, можа быць, меней, але, па вялікім рахунку, нічога сабе.
      Але ўсе дзеці ведаюць, што ёсць яшчэ сяброўства дзеля
зручнасці. Гэта сяброўства меднае. Ды і медзь тая, трэба
сказаць, не самага лепшага гатунку: паспрабуеш на зуб – і
зломіцца.
Маргарыце і Наталцы не пашчасціла. Яны вучыліся ў
адным класе і жылі амаль побач. Гэта быў прысуд. Бацькі
вырашылі ўсё за іх.
      – Як цудоўна! – з імпэтам казалі яны. – Будзеце
сябраваць!
Адна адной дзяўчаты нядужа падабаліся. Але “сябравалі”:
хадзілі разам у школу і разам жа вярталіся. Размаўлялі мала,
бо асабліва не было пра што.
      Яблыкі Наталка заўсёды брала з сабою ў школу –
чырванашчокія, пекныя, духмяныя. Задуменна хрупала,
пакуль яны вярталіся дамоў. Толькі аднойчы, надкусіўшы
яблык, Наталка неяк схамянулася, вохнула і пачала корпацца
ў кішэні школьнай торбы.
      – Што ж гэта я так, – сказала вінавата, – у мяне ж яшчэ
адзін ёсць.
Маргарыта здзіўлена падняла бровы, а Наталка між тым
працягвала:
      – Вось гэты, – паказала мне на далоні надкусаны яблык.
 – Ён ажно зімні, не такі смачны. А вось гэты, – жэстам
фокусніка дастала яшчэ адзін, – ну такі салодкі, такі салодкі,
ты проста не ўяўляеш!
      Усміхнулася сонечна і з хрубасценнем адкусіла ад
знойдзенага незвычайна салодкага яблыка ледзь не палову.
Так і ела адразу два, падносячы іх па чарзе да рота і адмыслова
працуючы сківіцамі. Паглядала на мяне са спакойнай,
шчаслівай усмешкай.
      І два гэтыя непамерныя яблыкі ў яе руках, і выпацканы
яблычным сокам твар былі такімі смешнымі, што я ўсміхнулася
ў адказ.
      Ланцуг навязанага сяброўства перарваўся даўно. Але
памяць пра дзяўчынку з яблыкамі жыве ў Маргарыты дасюль.
      Сапраўды, медзь каштоўная хоць бы тым, што дзякуючы
ёй пачынаеш разумець цану і срэбра, і золата. (322 словы)

Ганарліўка Ганна

Ганарліўка Ганна
      Калёсы, на якіх сядзелі Васіль і маці, ужо ўязджалі ў лес.
      – Душна будзе, – сказала маці.
      Неўзабаве яны дагналі Чарнушкаў. Можна было б ехаць
за імі, аддаючы знак пашаны дзядзьку Цімоху, як старэйшаму.
У іншых абставінах Васіль так і зрабіў бы, але з дзядзькам
сядзела задзіра Гануля, Васілёва равесніца. Гэтая задзіра ў
апошні час Васілю жыцця не давала. Пры кожнай сустрэчы
смяялася і здзекавалася з яго. Каб не праўду казала, яшчэ б
нічога, а то ж праўда ўсё: розныя вочы, і валасы ад сонца
наперадзе зарудзеліся! Усё нялюдскае нейкае!
      Ці ж мог пасля ўсяго гэтага Васіль паслухмяна цягнуцца
за Чарнушкамі? Ледзь маці ўправілася сказаць дзядзьку
Цімоху, што, мусіць, будзе задуха, як Васіль тузануўшы каня
лейцамі, хутка аб’ехаў Чарнушкаў. Не пазіраючы на Ганну, ён
адчуваў сябе шчаслівым. Вось як ён абышоў яе.
      Хто яна, гэта ганарліўка, якая так абыходзіцца з ім. Што
ж, ён пакажа ёй!
      Калі Васіль быў увесь напоўнены слодыччу адплаты,
стары хамут раптам разышоўся, і аглобля зашоргала па рудых
Гузавых нагах. Васіль трывожна саскочыў. Нічога страшнага
не было: проста парвалася супоня.
      Хлопец хутчэй завязаў парваныя канцы, але калі
пацягнуў іх з усёй сілы, то моцна завязаны вузялок разышоўся.
Прыйшлося зноў завязваць. Калі, паружавеўшы ад натугі, ён
сцягваў супоню на хамуце, побач зарыпелі калёсы дзядзькі
Цімоха. Ганна весела зіркнула на Васіля і прамовіла:
      – Супоню дома забыў!
      Васіль ад такой абразы аж перастаў сцягваць хамут. Ён не
ведаў, што і сказаць.
      – У чужое проса не ўтыкай носа!
      Ён прамовіў гэтыя словы ціха, больш для маці і для сябе,
каб супакоіцца. І наогул, хіба добра было яму, няхай і маладому
чалавеку, але ж мужчыну і гаспадару, старшаму ў сям’і,
звязвацца з нейкай дзяўчынкай. Але ні словы, ні думкі гэтыя
не вярталі яму спакою і раўнавагі.
      Васіль ехаў цяпер пануры. Ён наогул быў схільны да
развагі, не любіў вельмі адкрываць сваю душу, асабліва калі ў
ёй варушыліся невясёлыя думкі.
      З-за павароту ён убачыў наперадзе Чарнушкаў воз, белую
Ганніну хустачку, і думкі яго вярнуліся к дзяўчыне: “Я гэтага
табе не забуду! Пабачыш!” (330 слоў)