Сортировать по:
Дате ·
Названию ·
Рейтингу ·
Комментариям ·
Просмотрам
|
Шчасливая ранiца (Шчасливая раница) Раніцай Яфімка прачнуўся ў прадчуванні шчаслівага дня. Дзіва што! Учора ўвечары бацька абяцаў паказаць сакрэты свай-го майстэрства. А майстар ён быў вядомы і знакаміты. 3 усяго Віцебска прыходзілі да яго па гліняны посуд. Нават князь час ад часу прысылаў сваіх слуг выбраць што-небудзь з гатовага посу-ду ці заказаць новы. Вядома, гліняныя вырабы прыгожыя, але ж і б'юцца хутка. Ніхто не ўмеў так рабіць посуд, як Яфімкаў бацька. Людзі казалі, быццам Бутрым і каваль Ладысь знаюцца з нячысцікам, бо надта многа пашаны ім у горадзе за працу і розум. Праўда, нячысціка Яфімка ніколі не бачыў. Аднак бачыў, як да бацькі хадзілі віцьбічы раіцца па розных справах. Сёння ж бацька абяцаў і яго навучыць мудрасці ганчарнай.
Хлопчык мігам праглынуў снеданне, вылез з-за стала. Маці толькі дзівілася, а бацька пасмейваўся.
Тэксты дыктантаў | Просмотров: 423 | Комментарии (0) |
|
Маці — найдаражэйшы на свеце чалавек. Ніхто не можа так горка і ціха тужыць, як маці. Ніхто не ўмее так любіць, як маці, не ўмее так цярпець і ахвяраваць сабой. I адразу ўспамінаецца старадаўняя прытча пра юнака, які ў ахвяру няўмольнай і хці-вай каханцы прынёс матчына сэрца. Ён бег з ім у руках, спа-тыкнуўся аб камень і застагнаў. «Ой, табе ж баліць, сынок! Ідзі цішэй, дзіцятка», — прашаптала чулае матчына сэрца. Кожная сынава драпіна адзывалася ў матчыным сэрцы нясцерпным бо-лем, гора і няўдачы дзіцяці станавіліся яе горам і пакутамі.
Пра маці можна гаварыць бясконца. Пакуль жыве маці, пакуль сустракае нас яе ласкавая ўсмешка, пакуль у дні поспехаў і страт есць каму сказаць пявучае слова «мама», мы адчуваем сябе маладымі і дужымі, упэўненымі ў заўтрашнім дні. I таму трэба берагчы, шанаваць і любіць сваіх маці, не гора, а радасць і кветкі прыносіць ім. Тэксты дыктантаў | Просмотров: 744 | Комментарии (0) |
|
Ёсць у кожнага свой, мілы сэрцу куток, які з бегам гадоў не толькі не цьмее ў памяці, а становіцца як бы яснейшым, дара-жэйшым. Многа можа быць у чалавека за жыццё іншых куткоў, і больш слаўных, і болын выдатных, але гэты куток не забыва-ецца, не адступае ўдалеч сярод іншых дарагіх успамінаў. Ён самы дарагі, самы шчымлівы! Куток гэты — тая хата, дзе мы вучыліся бегаць, чулі цеплыню матчыных рук і цеплыню сэрца, куток нашага маленства.
3 радасцю і болем пад'язджаю я кожны раз да родных сваіх мясцін. Гледзячы па тым, з якога боку ідзе дарога да роднага кутка, ад Гомеля ці ад Мазыра пачынаюцца гарады, станцыі, вёскі, на якія не магу ўжо глядзець без хвалявання. Рэчыца, Васілевічы, Мазыр — для мяне не проста назвы паселішчаў, а як бы жывыя істоты, таварышы маладосці. Чым бліжэй вядзе дарога да Глінішчаў, тым бліжэйшыя, даражэйшыя таварышы выходзяць насустрач.
Тэксты дыктантаў | Просмотров: 475 | Комментарии (0) |
|
У няўмелага рукі не баляць. Доўгімі зімовымі вечарамі мама ткала посцілкі, ручнікі дачушкам на пасаг, вышывала, вязала. Кроіла і шыла нам зграбныя сукенкі. Калі заставаліся кавалачкі тканіны, казала: «Ну і прыгожая лялька была б у такім убран-ні». Рэзалі і падразалі, шылі і паролі мы, сястрычкі, а ўвечары з гонарам паказвалі сяброўкам лялечныя строі. Прайшоў час, і старэйшая сястра ладныя ўборы з густам шые і маме, і сваім дзецям, і пляменнікам.
«Да выпечкі з любоўю прыступайце, пірагі цяпло рук любяць», — зноў жа яе, матулі, парада. Адзіная ў вёсцы да гэтага часу пячэ жытні хлеб, духмяны, наздраваты. Смак яго ведаюць і на дажынках, і на вяселлі, і кожны дзень. Цікавіцца муж: «А ты чаго не паспрабуеш?» Баюся, такі не атрымаецца: у ма-мінага адметны смак.
Маміна крэда жыцця: не давай злу волі — каяцца не будзеш. Спрадвеку дабрыня ратуе і лечыць. Тэксты дыктантаў | Просмотров: 984 | Комментарии (0) |
|
Спасцiгаю мудрасць мамiных урокаў (Спасцигаю мудрасць маминых урокау) Жыву на зямлі, хаджу пад сонцам, блаславёная Богам і мамай. У мамы адметны погляд на ўсё. Вучыць яна нас тактоўна, часцей уласным прыкладам. Акуратная, імкнецца прывіваць гэтую рысу нам: «Хату, дзеткі, у чысціні трымайце: зранку і ўвечары падмятайце. Ноччу Божая Маці ходзіць, няёмка ёй на пясок ступаць, а яна ідзе сям'ю блаславіць». Уражаная па-чутым, я трэсла саматканыя ходнікі болын чым трэба, каб было ўтульна, чыста.
Светлая і добрая душа маці стварае хараство вакол сябе. Кветкі — яе стыхія. У агародчыку растуць півоні і вяргіні, астры і маргарыткі, ружы і рамонкі. Побач лясныя ландышы стаіліся пад кустом арэшніку, вабіць пахам прымятая зуброўка і дзівасіл. Лекавыя травы мама сушыць і зімой частуе нас духмянай гарбатай. Любіць мама ставіць букеты. Сціплыя, з палявых кве-так, яны аздабляюць няхітры інтэр'ер вясковай хаты. Мама не шкадуе кветак, бо калі дорыш іх людзям, то кветкі шчырэй цвітуць.
Тэксты дыктантаў | Просмотров: 786 | Комментарии (0) |
|
Свет матулі. Ён бясконцы, ён таямнічы сваёй неабдымнасцю, ён з намі назаўсёды, да апошняга ўздыху. Гэты свет — наша свядомасць, наша радасць і туга, наша спадчына. Ты вырас, ты самастойны, як здаецца табе. Колькі ўрачоў ні будуць аб-слухваць цябе, але ніхто з іх, ніводзін з іх з такой дакладнасцю не вызначыць ні тэмпературы тваёй, ні пульсу твайго, ні біцця сэрца, што ўпершыню ўзварухнулася пад матчыным сэрцам, як маці твая. Яна зробіць гэта ў імгненне, толькі прыклаўшы руку сваю да твайго лба і толькі вуха прытуліўшы да грудзей тваіх.
Універеітэты і акадэміі будуць вучыць цябе роднай мове, але калі не ўспрыняў мову гэтую з матчыных вуснаў, з першакры-ніцы, ніколі ты адчуваць не будзеш слова, дзе гук кожны ад матулі. Мова родная таму і завецца матчынай.
Тэксты дыктантаў | Просмотров: 556 | Комментарии (0) |
|
3 тых часоў, як я пазнаў жыццё, я люблю сваю маці — про-стую беларускую жанчыну. Яна ўмела ўбачыць галоўнае ў ча-лавеку — сумленнасць, адкрытую душу. Гэтая непісьменная жанчына жыла вялікім духоўным жыццём.
У кожнага з нас усе запаветныя ўспаміны звязаны з маці. Гэта яна яшчэ ў маленстве адкрыла нам прыгоства народнай паэзіі, вялікасць бяссмертнай калыханкі. Толькі для таго, хто спазнаў глыбіню матчынай песні, адкрылася потым невычэрп-ная скарбніца людской душы.
Сваіх дзяцей ты вучыла любіць працу мазольных рук, ша-наваць хлеб твой. Бывала, убачыўшы долу кавалачак хлеба, ты падымала яго, падносіла да сваіх вуснаў. Ты цалавала дар, здабыты крывёю, потам. Ты вучыла нас шанаваць працу.
3 малку да сталых год я адчуваў тваю шчырасць, тваю любоў. Але ўвесь час мне рупіла думка: толькі б не астацца ў даўгу пе-рад табою, перад сваім сумленнем.
Мой шлях асвятляе тваё сэрца, якое палае любоўю да народа. Тэксты дыктантаў | Просмотров: 543 | Комментарии (0) |
|
Купальскi абрад (Купальски абрад) Свята Купалле прысвячаецца сонцу — крыніцы энергіі, жыц-ця на зямлі.
У купальскім абрадзе самым важным з'яўляюцца вогнішчы, бо агонь увасабляў сабою сонца. Як правіла, яны былі вялікіх памераў, каб жыта ўдалося высокім, а ўраджай — багатым. Вог-нішчы звычайна раскладалі на берагах рэк, азёр, абавязковым было пераскокванне праз яго. Яшчэ быў звычай катаць запа-ленае кола вакол сяла, а таксама вадзіць кругавыя карагоды. Лічылася, што сонца дае жыватворную сілу і будзе ўвесь год міласцівае да чалавека.
Поруч з сонцам у купальскім абрадзе вельмі важны культ вады. У беларусаў вада складае прадмет асобага шанавання, асабліва крынічная. На Купалле хлопцы і дзяўчаты спраўляюць рытуальнае купанне ў рэках, азёрах, таму што вада ў гэтую ноч валодае магутнай, жыццёвай сілай, робіць людзей прыгожымі.
Напярэдадні купальскай ночы дзяўчаты і жанчыны адпраў-ляліся збіраць купальскія травы, кветкі. Імі потым лячылі чле-наў сям'і.
Купальская ноч — ноч таямніц і цудаў. Тэксты дыктантаў | Просмотров: 867 | Комментарии (0) |
|
Улазіны — гэта не толькі свята, але і рытуал, які мае сімвалічны сэнс.
Звычайна ўлазіны, або наваселле, спраўлялі ў поўню, каб у новай хаце ўсяго было поўна: хлеба, грошай, збожжа, дзяцей. Ноччу перад улазінамі пускалі ў хату кошку і пеўня, каб яны прынялі на сябе зло, што магло пасяліцца ў новай хаце.
Гаспадар кідаў у хату клубок нітак і, узяўшыся за нітку, ува-ходзіў сам. Пасля, падаўшы пояс, зацягваў за сабою ўсю сям'ю.
Найперш у новую хату са старой урачыста пераносілі агонь у гаршку з вуголлем, потым запальвалі свечкі і ўносілі абра-зы. Сімвалічным быў і перанос са старой хаты качаргі, чапялы, вілак, лапаты для хлеба. Новая печ павінна была адразу ж пра-цаваць. Гаспадыні трэба было выграбаць вуголле, ставіць у печ і даставаць чыгуны.
Ганаровае месца ў рытуале наваселля займала дзяжа. Яе ста-вілі на покуці — самым шаноўным месцы, дзе вісяць абразы і куды садзяць дарагіх гасцей. Тэксты дыктантаў | Просмотров: 543 | Комментарии (0) |
|
Кожнаму пакаленню застаецца ў спадчыну тое, што стварылі талент і працалюбства продкаў. Свая цудоўная спадчына ў бе-ларускага народа. Яркім здабыткам нацыянальнай культуры Беларусі з'яўляецца народнае адзенне. Беларускае народнае адзенне фарміравалася на працягу стагоддзяў. Таму лічыцца, што пасля мовы народнае адзенне — найважнейшая этнічная прыкмета.
У святочным і абрадавым адзенні адлюстроўвалася само жыц-цё беларуса, яго светапогляд, адносіны да людзей. Ільняное белае адзенне спадарожнічала беларускаму селяніну ад нараджэння да канца жыцця. Даўнімі традыцыямі было вызначана, якое адзен-не насіць у будні ці святы, апранаць на радзіны ці на вяселле.
Дэкор касцюма беларускіх сялян суладны з народнымі песня-мі, пластыкай нацыянальнага танца, строгай велічнасцю драўлянага дойлідства. Маляўніча аздоблены, ён хораша ўпісваўся ў беларускі пейзаж, адпавядаў інтэр'еру хаты. Па састаўных частках касцюма, спосабе нашэння, яго афармленні можна было даведацца, з якой мясцовасці чалавек, пра яго сямейнае стано-вішча, узрост.
Тэксты дыктантаў | Просмотров: 497 | Комментарии (0) |